غروب افتاب در اندلس

قدیمی ترین ساکنان شبه جزیره اسپانیا قومی به نام ایبر بوده اند. ولی بعدها اقوامی از نژاد سِلت نیز از سوی شمال به اسپانیا مهاجرت کردند ، با ایبرها آمیختند و نژادی مرکب تشکیل دادند.

در حدود سال 1100 قبل از میلاد مسیح مردمان فنیقیه ، شهرهایی در سواحل شبه جزیره اسپانیا بنا کردند که مهمترین آنها شهر کادیکس بود . مهاجران یونانی نیز بعدها در سواحل شرقی شبه جزیره اسپانیا شهرهایی بنا نمودند . پس از جنگهایی که میان روم و کارتاژ در گرفت و در تاریخ به نام جنگهای پونیک معروف است . بخشهای زیادی از شمال و جنوب شبه جزیره اسپانیا را سپاهیان کارتاژ متصرف شدند و در آن شبه جزیره شهر کارتاژنو را بنا نمودند . ولی در دومین دوره جنگهای پونیک که روم بر کارتاژ پیروز شد ، رومیها به مرور قسمتهای مختلف شبه جزیره اسپانیا را تصرف کردند تا اینکه سرانجام پس از دویست سال جنگهای خونین ، تقریبا همه ی بخشهای شبه جزیره اسپانیا به دست رومیان افتاد.

در سال 19 قبل از میلاد مسیح اگوستین امپراتورروم طوایف کانتابر را نیز که در کوهستانتانهای شمالی شبه جزیره اسپانییا سکونت داشتند به زیر فرمان خود درآورد وبا این کار سلطه رومیان در سراسر شبهجزیره اسپانیا گسترد از آن پس به مدت 7 قرن شبه جزیره اسپانیا تحت نفوذ تمدن و فرهنگ روم قرار گرفت و روبه ترقی نهاد و دین مسیح نیز به تدریج در آنجا رایج و گسترده گشت

بعدها اقوام  ژرمن به شبه جزیره اسپانیا حمته کردند  ازجمله در سال 415 میلادی ویزیگوتها که در آغاز با رومیان متحد بودند در اطراف رشته کوهای پیرنه سلطنت ویزیگوت تشکیل دادند که دامنه حکومت آنان بخشی از شبه جزیره اسپانیا و قسمتی از کشور گول- یعنی فرانسه کنونی – را شامل می شد

پس از اینکه قبایل فرانک قدرت و توانایی یافتند توانستند ویزیگوتها را از گول برانند و فرمانروایی ویزیگوتها تنها به بخشی از شبه جزیره اسپانیا محدود گشت   اما زبان ویزیگوتها به مرور از میان رفت و ویزیگوتهای فاتح از لحاظ نژاد و زبان در اقوام  مغلوب خود در شبه جزیره اسپانیا حل شدند

سرانجام در سال 710 میلادی یکی از بزرگان اسپانیا به نام کلروس با دیگر اشراف و نجیب زادگان اسپانیا متحد شد، علیه ویتی تسا پادشاه ویزیگوت قیام کرد و او را از سلطنت خلع نمود 

درآن هنگام طارق بن زیاد سردار مسلمانان عرب از اختلافهای داخلی اسپانیا استفاده کرد و به بهانه حمایت و پشتیبانی از خاندان ویتی تسا با سپاه خود از دریا عبور نمود و در سال 711 میلادی برابر سال 91 هجری در نزدیکی دما غه جنوبی شبه جزیره اسپانیا فرود آمد  این محل تا امروز به خاطر عبور طارق بن زیاد از آن، جبل طارق نامیده می شد .

طارق بن زیاد در نزدیکی کزرس سپاه ویزیگوت را شکست داد و شبه جزیره اسپانیا  در قلمرو حکومت بنی امیه قرار گرفت . در سال 755 میلادی(هجری 137)، هنگامی که بنی عباس به خلافت رسیدند و حکومت بنی امیه را منقرض کردند، یکی از بازماندگان بنی امیه به نام عبد الرحمن به اسپانیا فرار کرد، حکومت اموی مستقلی تشکیل داد و شهر کوردوبا را پایتخت خود ساخت.

به این ترتیب حکومت مسلمانان در شبه جزیره اسپانیا از ناحیه ای در جنوب آن که  آندالوسیا نا میده می شود آغاز گشت و به نقاط دیگر گسترد. فاتحان مسلمان آندالوسیا را اندلس نامیدند. (در این کتاب هر جا واژه Andalos   را به کار می بریم مقصود همه شبه جزیره اسپانیاست که حکومت مسلمانان در آن برقرار شده بود. ایالت آندالوسیا رابه نام خویش ذکر خاهیم کرد.)

در زمان خلافت سلسله اموی در اسپانیا، این کشور به گونه ای فوق العاده ترقی کرد و مردم آن کشور در نهایت سعادت و رفاه زندگی می کردند و علوم و معارف آن منطقه در زمان خویش به اوج رسید. همه مسیحیان و مسلمانان با پرداخت حکومت بهره می برند و در امنیت می زیستند. یهودیان که تا پیش از ورود مسلمانان از سوی مسیحیان مورد آزار قرار می گرفتند توانستند همانند دیگران آزادی و فعالیت داشته با شند. وضعیت طبقات زحمتکش رو به بهبود نهاد و صنعت، تجارت و کشاورزی بسیار پیشرفت کرد.

در زمان حکومت عبد الرحمن سوم (912-961میلادی) و حکومت فرزندش حکم بن عبد الرحمن(961-976م) که مردیادیب، شاعر و اهل دانش و فلسفه بود، مدارس بسیاری در آندلس تأ سیس شد. در آن زمان شمار ساکنان کوردوبا به 113000 نفر رسید و این شهر در آن تاریخ دارای600 مسجد بود. شهرهای دیگر آندلس از قبیل سویل،  تولدو و گرانادا   نیز هر کدام در پیشرفت با کوردوبا رقابت و برابری می کردند. کاخ معروف الحمرا در گرانادا هنوز هم تعجب و تحسین بینندگان را بر می انگیزد.

اما اندک اندک سلطنت خلفای اموی در اسپانیا رو به ضعف نهاد به این ترتیب که نفوذ و قدرت حکومت مرکزی از دست رفت و در هر ایالت، فرمانروایی حکومت مستقل داشت. این بود که فرمانروایان و پادشاهان مسیحی توانستند بر فرمانروایان مسلمان حمله کنند و آنها را یکی پس از دیگری شکست دهند. از جمله گروهی نه چندان زیاد از ویزیگوتهای مسیحی که در کوههای آستوری به استقلال می زیستند یکی از بازماندگان پادشاهان ویزیگوت به نام پلایور را به پادشاهی خود برگزیدند.

پسر او آلفونس اول ایالتهای آستوری و کانتابر را از مسلمانها باز پس گرفت و در تحت حکومت خود درآورد.

پس از او آلفونس دوم (791-842میلادی) ایالتهای باسک و گالیس را فتح کرد. همچنین در ایالتهای لئون و ناوار سلطنتهای مستقلی از سوی فرمانروایان مسیحی تشکیل گردید.

نجبا و اشراف مسیحی که گروههای منظمی برای مبارزه با مسلمانان تشکیل داده بودند به جنگ با مسلمانان پرداختند و در این جنگها با تعصب، بیرحمی، تجاوز و خونخواری بسیار با مسلمانان برخورد کردند و به جان، مال و ناموس مسلمانان رحم نکردند.

برگرفته از سایت سماوات